پراکنش نماتود سیستی غلات، Heterodera filipjevi، در مزارع گندم استان اصفهان بر اساس درون‏یابی و ارتباط فاکتورهای آب و هوایی با تراکم جمعیت آن

این تحقیق به منظور شناسایی، تعیین درصد آلودگی، تراکم جمعیت و ترسیم نقشه پراکنش نماتود سیستی غلات بر اساس درون‏یابی با سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، همچنین بررسی ارتباط عوامل آب و هوایی با تراکم جمعیت و پراکنش گونه غالب در مزارع گندم استان اصفهان انجام شده است. مجموعاً 280 نمونه خاک و ریشه از 140 مزرعه گندم شهرستان‏های استان طی سال‏های 1391-1393 به صورت تصادفی جمع‏آوری گردید. سیست‏ها از نمونه‏های خاک استخراج و تعداد سیست‏ها و تخم و لارو سن دوم درون هر نمونه شمارش گردید. شناسایی گونه بر اساس مطالعات ریخت‏شناسی و ریخت‏سنجی و همچنین مشخصات مولکولی انجام شد. با بهره‏گیری از تکنیک درون‏یابی با استفاده از نرم‏افزار Arc GIS نقشه پیوسته تراکم جمعیت تخم و لارو سن دوم و برآیند جهت پیشرفت بیماری برای استان تعیین شد. جهت و میزان همبستگی جمعیت تخم و لارو سن دوم با برخی عوامل آب و هوایی و ارتفاع از سطح دریا پس از تهیه نقشه‏های پیوسته آنها در محیط GIS با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون تعیین گردید. نتایج این تحقیق نشان داد تنها گونه Heterodera filipjevi از نماتودهای سیستی غلات در استان اصفهان انتشار دارد و از مجموع 140 نمونه خاک 4/56 درصد آنها با میانگین جمعیت 02/6 تخم و لارو سن دوم در گرم خاک به این گونه آلوده بودند. بر اساس درون‏یابی بیشترین میانگین تراکم جمعیت به ترتیب مربوط به شهرستان‏های اردستان، نطنز، کاشان، آران و بیدگل، مبارکه، نائین و اصفهان بود. میزان تراکم جمعیت این نماتود با میانگین دما همبستگی مستقیم و با میانگین بارش، درصد رطوبت نسبی و همچنین ارتفاع همبستگی معکوس نشان داد.